İşgal, Arapçadan dilimize giren bir sözcüktür. Kişilerin, kurumların ya da devletlerin başkalarına ait toprakları, yerleri, kendi gücüne dayanarak ele geçirme anlamına gelmektedir.
Osmanlı İmparatorluğu döneminde, Osmanlılarla Ruslar, zaman zaman çatışmışlardır.
Osmanlı İmparatorluğu, 1. Dünya Savaşından yenik düşmüş, orduları dağıtılmış, Rusya’nın da Çarların yönettiği bir dönemde Gümüşhane, Kelkit ve Torul ilçemiz de Rus Birliklerinin işgaline uğramıştı. Yıl, 15 Temmuz 1916 idi.
O yıllarda Trabzon iline bağlı bir Sancak (Mutasarrıflık) olan Gümüşhane ve ilçeleri halkı, Çarlık Rusya’sı tarafından işgale uğrayacağını anlayınca, Anadolu’nun içlerine doğru (Çorum, Kayseri ve dolayları) göç etmişti. Göç edemeyen yaşlılar, hastalar da kalmıştı evlerinde. Rusların işgali sırasında tek tük ölümler olduysa da Ruslardan çok Ermenilerden zulüm gördü Gümüşhane ve ilçelerimiz.
1917 yılında Rusya’da bir ihtilal oldu, Çarlık devrildi. Çar’ı devirenler yönetime geldi ve işgal için Gümüşhane’nin de içinde bulunduğu illerden (Erzincan, Gümüşhane, Trabzon vb.) askerini çekti. Çekilme işi yaklaşık 7 ay sürdü.
Gümüşhane Merkez ilçe 1953 yılına kadar Kurtuluş Bayramı yapmıyordu. Türk Askerinin Gümüşhane’ye girişini (Genel Kurmayın arşivlerinde bulunan 20 bin sayfalık Harp Tarihi) 15 Şubat 1918 olarak, Kelkit ilçemize Türk askerinin girişini 8 Şubat 1918 olarak göstermekte. Ancak Kelkit Kurtuluş Bayramını 17 Şubat 1919 yılından bu yana kutlamaya devam etmektedir. Kelkit için 17 Şubat tarihini 8 Şubat’a çevirmek herhalde kimsenin aklına gelmedi.
Çarlık Rusya’sının ilimiz ve ilçelerimizi işgal sırasında ve göçe gidiş ve dönüşünde çekilen sıkıntıları, sıkıntıyı çekenlerden dinlemişliğimiz vardır. Örnek vermek gerekirse İstiklal Savaşı Gazilerinden 9 yıl aralıksız askerlik yapan Dayım Hazım Tuğlu’dan, Gümüşhane’deki İstiklal Savaşı Gazilerinden Hüseyin Soysal ve Mustafa Ataman’dan dinlemiş ve onların hatırlarını gazetemiz Kuşakkaya da yazmıştım.
Gazetemiz arşivleri taranırsa bu konuda pek çok bilgiye ve belgeye rastlamak olasıdır.
Eğitimci, eğitim yöneticisi ve Gümüşhane Milletvekillerinden Rahmetli Sabri Özcan San’ın “Rusların Gümüşhane İlini İşgali” konusunda bir eseri de vardır.
Göç, Temmuz ayında yapılmış ama kimisi atlı kimisi yaya kimisi elinde ve sırtında eşyalarıyla kimisi eli boş olarak gidişte, kaldığı yerlerde ve dönüşte, dönüş yollarında büyük sıkıntılar çekti. Göç edenler evlerine döndüklerinde de sıkıntılar devam etti. Çünkü mevsim Şubat ayıydı. Kimisinin evleri yıkılmış kimisinin ağaçları kesilmiş ortada un yok, yiyecek başka bir şey yok. Aç susuz baharı zor beklemişler.
O nedenle, Gümüşhane de 15 Şubatlara, Kelkit’te ise 17 Şubatlara rastlayan günlerde Bayram yapıyoruz. Şiran ilçemize girmemiş Ruslar.
Ülkemiz ve ilimizin, başka ülkelerin yeniden işgaline uğramamasını Allahtan diler, hem Gümüşhaneli, hem de Kelkitli hemşerilerimin Kurtuluş bayramlarını gönülden kutlarım.
