Gazi Mustafa Kemal Atatürk, 30 Kasım 1925 tarihinde tekke, zaviye ve türbeleri kapattı. Tekkeye ve cemaate gidenler o dönem Türkiye Cumhuriyeti’ni yıkma girişimleri yapıyordu.
Örneğin, Said-i Nursi, İskilipli Atıf, Şeyh Said, Rize İsyanı vs. Bunlara değinmeyeceğim uzun uzadıya çünkü önceki yazılarımda bu konulardan bahsetmiştim.
Zaviye ise günümüz Türkçesinde küçük tekke anlamına gelmektedir. Tekkeler ile aynı sebeple kapatıldı diyebiliriz.
Gelelim asıl meseleye. Türbeler… Gazi Hazretleri, ölülerden medet ummayı gereksiz sayıyordu gerçi halen Telli Baba’nın türbesine gidin, bir sürü sıra vardır veya Eyüp Sultan’da da aynı… Fark eden bir şey yok. Gazi Hazretleri bu konuda “ölülerden medet ummak medeni bir cemiyet için lekedir” diye buyururlar.
Gel, gelelim tekke, zaviye ve türbelerin kapatılmasına… Tekkeler yapıları değişmeye başladığı için kapatılmıştır. Çoğu dervişe göre; tasavvufi yaşamın sürmesi için tekkeler, zaviyeler şart değildi. Dervişlerin bazılarının muhalif olduğunu görüyoruz ama onlar da olayı isyan boyutuna getirmedi. (Cem Apaydın, Belgeler Işığında Tekke, Zaviye ve Rütbelerin Kapatılmasına Dair Değerlendirme, Yakın Dönem Türkiye Araştırmaları Yıl: 2017/2, Cilt:16, Sayı: 32 Sayfa 158 – 160 -163.)
Türbeler denildiği gibi “ölülerden medet ummak medeni bir cemiyet için leke” olduğı için kapanmıştır.
30 Kasım 1925 tarihinde yürürlüğe giren bu yasanın maddeleri şöyledir:
Türkiye Cumhuriyeti dahilinde gerek vakıf suretiyle gerek mülk olarak şeyhının tahtı tasarrufunda gerek suveri aharla tesis edilmiş bulunan bilümum tekkeler ve zaviyeler sahiplerinin diğer şekilde hakkı temellük ve tasarrufları baki kalmak üzere kamilen seddedilmiştir. Bunlardan usulü mevzuası dairesinde filhal cami veya mescit olarak istimal edilenler ipka edilir. Alelümum tarikatlerle şehlik, dervişlik, müritlik, dedelik, seyitlik, çelebilik, babalık, emirlik, nakiplik, halifelik, falcılık, büyücülük, üfürükçülük ve gayıptan haber vermek ve murada kavuşturmak maksadiyle nüshacılık gibi unvan ve sıfatların istimaliyle bu unvan ve sıfatlara ait hizmet ifa ve kisve iktisası memnudur. Türkiye Cumhuriyeti dahilinde salatine ait veya bir tarika veyahut cerri menfaate müstenit olanlarla bilümum sair türbeler mesdut ve türbedarlıklar mülgadır. Seddedilmiş olan tekke veya zaviyeleri veya türbeleri açanlar veyahut bunları yeniden ihdas edenler veya ayını tarikat icrasına mahsus olarak velev muvakkaten olsa bile yer verenler ve yukarıdaki unvanları taşıyanlar veya bunlara mahsus hidematı ifa veya kıyafet iktisa eyleyen kimseler üç aydan eksik olmamak üzere hapis ve elli liradan aşağı olmamak üzere cezayı nakdiile cezalandırılır (Mevzuat, Kanun Numarası: 67, Tekke ve Zaviyelerle Türbelerin Sedddine ve Türbedarlıklar ile Birtakım Unvanların Men ve İlgasına Dair Kanun)
Peki bu kanun uygulanıyor mu? Hepimizin de bildiği gibi hayır! Nakşibendi tarikatından İsmailağa Cemaati, İskenderpaşa Tekkesi, Menzil Cemaatİ, Kıbrısi Cemaati, Nur Cemaati, Fethullah Gülen Cemaati diye kollara ayrılmıştır. Mevleviler, Kadiriler tarikatlarının adı ile varlığını sürdürdü ama daha büyük bir tehlike var… Fethullah Gülen Cemaati’ne üye olanların kurduğu bir paramiliter yapılanma SADAT… Ve buna karşı önlem alınmazsa bu tehdit büyüyerek sadece askeriyede değil sağlıkta, adliyede vs.de patlak verecek. Pimin çekilmesini bekliyoruz anlaşılan… Yine bir şeylerin geç farkına varacağız. SADAT hakkında yazdığım yazılara da göz gezdirmenizi önerim.
Haydi kalın esenlikle…
