enflasyon emeklilik ötv döviz akp chp mhp gümüşhane gümüşhane haberler
DOLAR
36,2225
EURO
38,0047
ALTIN
3.352,91
BIST
9.877,59
Adana Adıyaman Afyon Ağrı Aksaray Amasya Ankara Antalya Ardahan Artvin Aydın Balıkesir Bartın Batman Bayburt Bilecik Bingöl Bitlis Bolu Burdur Bursa Çanakkale Çankırı Çorum Denizli Diyarbakır Düzce Edirne Elazığ Erzincan Erzurum Eskişehir Gaziantep Giresun Gümüşhane Hakkari Hatay Iğdır Isparta İstanbul İzmir K.Maraş Karabük Karaman Kars Kastamonu Kayseri Kırıkkale Kırklareli Kırşehir Kilis Kocaeli Konya Kütahya Malatya Manisa Mardin Mersin Muğla Muş Nevşehir Niğde Ordu Osmaniye Rize Sakarya Samsun Siirt Sinop Sivas Şanlıurfa Şırnak Tekirdağ Tokat Trabzon Tunceli Uşak Van Yalova Yozgat Zonguldak
Gümüşhane
Az Bulutlu
2°C
Gümüşhane
2°C
Az Bulutlu
Pazar Az Bulutlu
4°C
Pazartesi Kar Yağışlı
1°C
Salı Kar Yağışlı
-3°C
Çarşamba Hafif Kar Yağışlı
-7°C

Yürekleri Donduran Sarıkamış Harekâtı-4

01.01.2024 15:36
0
A+
A-

Sarıkamış Harekâtı; şiirden tiyatroya, romandan hikayeye edebiyatta yer bulmuştur.

Sarıkamış Harekâtı’na dair bugüne kadar çok sayıda şiir, deneme, makale, tiyatro, hikâye, roman ve araştırma kitabı yazıldı. Fakat yazılanların birçoğu birbirinin tekrarı mahiyetindedir. Üstelik yazılanlar mantık süzgecinden geçirilmemiş duygusal metinlerdir.

Milletimiz yaşadığı elim hadiselerden şahsî ve içtimaî dersler çıkarmış, geç de olsa bunları edebî eserlerinde ebedileştirmeyi bilmiştir. Uzun yıllar içyüzü halktan saklanan, nisyan bulutları içerisinde görünmez olan Sarıkamış da bunlardan biridir. Fakat Sarıkamış’ın edebiyata girmesi gerçek anlamda üzerinden neredeyse bir asır geçmesiyle mümkün olabilmiştir. Halkın hadisenin hakikatini öğrenmesi ve içselleştirmesi uzun zaman almıştır.

Sarıkamış en çok şiirde ve romanda kendine yer bulmuştur. Fakat bu, aradan doksan sene geçtikten sonra ancak mümkün olabilmiştir. Bir asra yakın bu süre içerisinde de acılar küllenmiş, eski yaralar kabuk bağlamıştır. Füsun Topsever’in “Kar Çiçekleri”, Sarıkamış Harbi’nin ana konu olarak ele alındığı ve işlendiği ilk roman olarak karşımıza çıkmaktadır.

Sayıları her geçen gün artan Sarıkamış romanlarını çekirdek vakada (ana olay) ve çerçeve vakada (motif olarak) işleyen romanlar olmak üzere iki kategoride ele alarak inceleyebiliriz. Çekirdek vaka (ana olay) olarak işleyen romanlar arasında Fügen Topsever’in Kar Çiçekleri, İsmail Bilgin’in Sarıkamış Beyaz Hüzün, Sara Gürbüz Özeren’in Donmuş Umutlar, Deniz Çınar’ın Kutsal Dağın Çıplağı, Ertuğrul Osman’ın Emret Paşam, Kemalettin Çalık’ın Sarıkamış/Kor Yüreğim Kar Altında, Cemalettin Taşkıran’ın Sarıkamış/Ölüme Yürüyüş, Şerife Balkaş Gülseçgin’in Sarıkamış/Allahü Ekber Dağları, Kadir Akel’in Beni Kara Gömdüler Anne, Ufkun Balkış’ın İncecikten Bir Kar Yağar, Alaaddin Oğuzalp’in Sarıkamış’ta Ne Var Paşam?, Cihangir Akşit’in Sarı Sessizlik, Talip Aydemir’in Sürgü, Osman Koç’un Vatan Âh Vatan, M. Bedri Yalçın’ın Beni Yaralı Bırakma, Hamdi Ülker’in 1914-90000-Sarıkamış, Zekeriya Bican’ın Azap Günlerinde Harput-Yemen-Sarıkamış, Öner Yağcı’nın Kir, Selçuk Kızıldağ’ın Nargin romanları sayılabilir. Sarıkamış Harekâtı’nı işleyen ve büyük bir ilgiyle okunan bu romanlar her geçen gün yazılmaya devam etmektedir.

Ana olay olmasa da romanın farklı yerlerinde çerçeve vaka (motif) olarak Sarıkamış Muharebesi’ne değinen romanlar da vardır. Bunlar arasında Hüseyin Rahmi Gürpınar’ın Mezarından Kalkan Şehit, Burhan Cahit Morkaya’nın Dünkülerin Romanı, Mithat Cemal Kuntay’ın Üç İstanbul, Halide Edip Adıvar’ın Tatarcık, Hikmet Ilgaz’ın Şark Yıldızı, Kemal Tahir’in Köyün Kamburu, Kemal Tahir’in Yorgun Savaşçı, Münevver Ayaşlı’nın Pertev Bey’in Üç Kızı, Erol Toy’un Toprak Acıkınca, Eşref Özoltulular’ın Soğuk Cennetin Çocukları, Selma Fındıklı’nın Saray Meydanı’nda Son Gece, Samim Kocagöz’ün İzmir’in İçinde, Kemal Tahir’in Bir Mülkiyet Kalesi, Ayla Kutlu’nun Emir Bey’in Kızları, Yaşar Kemal’in Bir Ada Hikâyesi, Hatice Alptekin’in Ters Akıyordu Volga, Bilge Bölükbaşı’nın Beyaz Yolculuk, Ayten Ayan’ın Yaprakların Döküldü Eylül (Ağacın Kökleri), Hüsnü Arkan’ın Uzun Bir Yolculuğun Bittiği Yer, M. Rıza Serhadoğlu’nun Savaşçı Doktorun İzinde, Hakan Gezik’in Buz Yarası, Şeref Tipi’nin Pışıbba, Attilâ İlhan’ın Gâzi Paşa adlı romanları sayılabilir.

 

Yiğitlerin saçında kınadır Sarıkamış!/Yüreği kan ağlayan anadır Sarıkamış!

Sarıkamış Harekâtı Türk edebiyatında sadece romanın değil şiirin de başat konularındandır. Edebî türlerin en çok sevileni ve en yaygın olanı diye bilinen şiirlerde Sarıkamış’ta çekilen acılar nakış nakış işlenmiştir. Sarıkamış Harekâtı, şiirimizde geçmişe nazaran günümüzde daha çok işlenmektedir. Bu çerçevede kendisi de Sarıkamışlı olan Ömer Ekinci Micingirt Sarıkamış için şu dörtlükleri kaleme almıştır: “Bakışlar karakış göğe dikildi/ Mevsimler ağlaştı Sarıkamış’ta,/Körpecik bedenler kara ekildi,/Nur arşa ulaştı Sarıkamış’ta// Tarih şahit bize ölümsüz millet,/Şehitler ölmez ki benimki hasret,/Gül açtı gözyaşlarım tüllendi kasvet,/Şehitler buluştu Sarıkamş’ta.” Yine Şenkayalı Âşık Ümit Coşkunî Sarıkamış Harekâtı’nda vatanını savunmaya çalışanları şöyle tasvir eder: “Doksan bin şehidi saklayan dağlar,/Aşılması güç oldu yolu Mehmet’in,/Ne yana baksalar dağlar kan ağlar,/Çok perişan oldu hâli Mehmet‟in//Soğanlı Dağı’nın karlı kışında,/Çarıksız çorapsız dağlar başında,/Mehmet’im çok küçük on dört yaşında,/Donmuş söylemiyor dili Mehmet’in.”

Yazarın Diğer Yazıları
BU ALANA REKLAM VEREBİLİRSİNİZ.
Yorumlar

Henüz yorum yapılmamış. İlk yorumu yukarıdaki form aracılığıyla siz yapabilirsiniz.