Bir Başka İl’e Bağlanmak

Değerli dostumuz, meslektaşımız Sayın Güngör Üçüncü, belki haklı nedenlere dayanarak ve bireysel kızgınlık sonucu Torul’un bir başka ile bağlanması konusunu dillendirmiş.

Torul’un, Ardasa adıyla, daha başka adlarla eski bir tarihi var.

Cumhuriyetimizin ilk yıllarında, Osmanlı enkazı üzerine kurulan yeni devletin illeri belirlenirken, o tarihlerde eski adıyla Mutasarrıf, yeni adıyla Sancak olan yerler il yapıldı.

Yıllarca niye bizim ilçemiz yapılmadı diyenler çıktı. Ama o ilçeler, o tarihte Mutasarrıf-Sancak değildi.

Gümüşhane Mutasarrıfı Ahmet Durmuş Bey vali olarak atandı. Soy adı kanunu çıktıktan sonra (1934) Ahmet Durmuş Bey, Evrendilek soyadını aldı.

Zamanında Gümüşhane’ye bağlı ilçelerin, birçok açıdan Gümüşhane’de aradıklarını buladıkları için, kendilerine en yakın illerle bağlantı kurdular.

Şiran ve Kelkit Erzincan’a gidiyor pek çok ihtiyaçları için. Torul, Trabzon’a, Kürtün Giresun’un ilçesi Trebolu’ya  gidiyor. Köse’ye de Bayburt yakın.

Ama bu yakınlıklar ve bazı ihtiyaçlarını karşılamalar, Gümüşhane’den ayrılmalarını gerektirmez. Kaldı ki, hangi ilçenin nereye bağlı olması ya da kalması bir devlet politikasıdır.

Bir ilçe, belde ya da köy halkı nereye bağlanmak istiyorsa, devlet de uygun görüyorsa bağlanabilir.

Şu kadarını söylemeliyim ki, uzun yıllardır kendi illerinin dışındaki illerde yaşayanların bazıları, “Nerelisin?” diye sorulduğunda illerinin adını değil, bulunduğu ilin adını kullanıyorlar. Böyle söylemelerinin belki ticari, belki siyasi, belki sosyal nedenleri olabilir.  Ona karışmayız. Nasıl söylemek istiyorlarsa söylesinler. Yalnız, Gümüşhane adından utanç duyulacak bir il değildir. Hiçbir il de, kendi hemşehrisi olmayanlara, kendi illerinin vatandaşı gibi itibar etmez. Bu gerçeği de unutmamak gerekir.

Türkiye Cumhuriyeti Devletinin ilk Büyük Millet Meclisinde, Gümüşhane Merkez’den Hasan Fahri Bey (Ataç),Mustafa Bey (Dorman) İbrahim Ruşen Bey (Oktar) Torul’dan Mehmet Şükrü ey (Üçüncü), Kelkit’ten Ziya ey (Tuğlu) katılmış, Şiran’dan, Milletvekili olması teklifine karşın Erzurum Kongresinin açılış ve kapanış dualarını yapan Hasan Fehmi Bey (Polat) Meclis dışında kalarak da faydalı olabileceklerini söylemişti.

Tüm ilçelerimiz, beldelerimiz v e köylerimiz ilçe ve il merkezi ile bağlarını sıklaştırmalı, sorunları  (Kol kırılır, yen içinde kalır) görüşü doğrultusunda çözülebilir.

Tarih bilgisine ve geçmişine saygı duyduğum Güngör Üçüncü ile bu konuları daha detaylı görüşüp anlaşabiliriz.